Zwangerschapscholestase, meer dan jeuk

Een vervelende kwaal tijdens de zwangerschap is jeuk. En nu hoort dat er altijd wel een beetje bij, maar wanneer het problematische vormen begint aan te nemen, is het niet onverstandig je te laten controleren op zwangerschapscholestase. Dit is een heftigere vorm die zich vooral manifesteert in de vorm van erge jeuk (doorgaans aan handpalmen en voetzolen), eventueel geelzucht en een verandering van ontlasting en urine. In deze blog vertel ik je er meer over: want wat zijn de precieze symptomen, waar moet je alert op blijven en welke medicatie is er op het moment beschikbaar?

Wanneer is jeuk tijdens de zwangerschap geen ‘gewone’ jeuk meer?

Er zijn momenten waarop ik met mijn man grapjes maak over de keren dat ik als een krolse kat met mijn handen en voetzolen over de vloerbedekking lag te schrapen. Of die keren dat ik met een haarborstel over mijn voetzolen en handpalmen ging. Ik werd op een gegeven moment zo gek van de jeuk dat ik wondjes kreeg van het krabben. Wanneer je je herkent in deze omschrijving, is de jeuk in elk geval het stadium ‘gewoon’ allang gepasseerd. Die erge jeuk komt wel ergens vandaan namelijk, het zou kunnen betekenen dat je zwangerschapscholestase hebt. Wanneer je je zorgen maakt of dit verhaal herkent en je bent langer dan 25 weken zwanger, is het slim om even contact op te nemen met de verloskundige. Liever een keer te veel dan een keer te weinig.

Wat is zwangerschapscholestase?

Zwangerschapscholestase is een aandoening die zich over het algemeen voordoet in het derde trimester van je zwangerschap. Vanaf 25 weken zwangerschap kan het zijn dat je heftige jeuk ervaart op je handpalmen en voetzolen, gelig begint te zien en last van galbultjes krijgt over je lijf. 

Je gal gaat van de lever naar de darm door de galgangen in je lichaam. Als er een vernauwing of afsluiting in die galgangen ontstaat en je gal minder snel stroomt zal er een ophoping van gal ontstaan in je lever. Meestal wordt een afsluiting van de galwegen veroorzaakt door galstenen. Je zwangerschap – langer dan 25 weken – kan dus ook voor een vernauwing of afsluiting van de galwegen zorgen door de verandering in je hormonen.

Erfelijkheid speelt hier ook een rol in, wanneer zwangerschapscholestase in je familie voorkomt heb jij 25% kans op zwangerschapscholestase . De zwangerschapscholestase is d.m.v. een bloedtest vast te stellen. Bij een bloedtest zullen ze de leverwaardes en hoogte van je galzouten meten. 

Hoe vaak komt zwangerschapscholestase voor?

Over het algemeen treedt zwangerschapscholestase in het derde trimester op, bij volgende zwangerschappen is er ook steeds meer kans op herhaling van de cholestase. Zo’n 50- 70 % bij je volgende zwangerschap en zo’n 60 – 80 % bij de zwangerschap daarna. Heb je bij een zwangerschap last van zwangerschapscholestase gehad, dan hoeft dat niet te betekenen dat je in een volgende zwangerschap weer zwangerschapscholestase krijgt. De kans is echter wel groter.

Zwangerschapscholestase komt bij zo’n 700 -800 gevallen voor per jaar, de precieze aantallen zijn niet bekend. De aandoening wordt door deze frequentie niet altijd als zodanig herkend door de verloskundigen en artsen.

De symptomen van zwangerschapscholestase

• Jeuk, jeuk en jeuk. Vooral op de handpalmen en voetzolen maar het kan op je hele lijf voorkomen.
• Geelzucht, al komt dit in minder dan 10% van de gevallen voor.
• Je ontlasting (lichter tot zelfs wittig) en urine (donkerder) kan anders zijn.
• Galbultjes over je hele lijf, al heeft niet iedereen hier last van.

Gevolgen en risico’s voor het kind

Doordat er galstoffen verminderd worden afgevoerd komen deze in je bloed terecht. Via de bloedstroom komen deze bij je kindje terecht. Dit kan verschillende gevolgen hebben voor je kindje. Dankzij de zwangerschapscholestase heb je meer kans op een vroeggeboorte en zelfs doodgeboorte. Om deze reden wordt de activiteit van je kindje in de gaten gehouden via de CTG in het ziekenhuis.

Lees ook: Mijn zwangerschap met Zwangerschapscholestase

Zelf moet je er zeer alert op zijn dat je kindje actief blijft en je zwangerschap zal worden ingeleid met 37 á 38 weken. Na deze weken neemt het risico voor je kindje dusdanig toe dat je kindje echt niet meer veilig in je buik zit. Het is onduidelijk wat dit risico precies veroorzaakt. Ze zijn nog veel onderzoek hiernaar aan het doen. Het vermoeden bestaat bijvoorbeeld dat de galzure zouten zich hechten aan de spieren van je kindje, waaronder de hartspier.

Na de geboorte zal je kindje wat geler zien dan normaal wanneer jij als moeder last hebt gehad van geelzucht. Het kan zijn dat je kindje extra ondersteund zal worden met zonlichtlampen. Maar zodra je kindje is geboren zullen de eigen lichaamsfuncties gewoon doorgaan met werken en de galzouten die je kindje van jou heeft gekregen afvoeren. 

Gevolgen en risico’s voor de moeder

Voor de moeder zullen er na de zwangerschap geen gevolgen meer zijn. Echter zijn de kansen op herhaling van zwangerschapscholestase zoals ik schreef steeds hoger. Het enige voordeel is dat je de jeuk zal herkennen en eerder aan de bel zal trekken voor behandeling. 

Doordat de diagnose steeds beter wordt herkend kunnen er ook steeds meer onderzoeken worden gedaan naar lange termijn gevolgen voor de moeder. 

Behandeling zwangerschapscholestase

De rest van je zwangerschap zal je onder behandeling van de gynaecoloog staan. De diagnose van zwangerschapscholestase geeft je zwangerschap namelijk een medische indicatie. 

Gelukkig is de behandeling voor zwangerschapscholestase te overzien. Tegen de jeuk kun je een talkpoeder met menthol of een mentholzalf gebruiken. De mentholzalf krijg je voorgeschreven door je behandelend gynaecoloog. Ook kan de gynaecoloog je een medicijn voorschrijven die de waardes van de galstoffen zal verlagen doordat deze de doorstroming van je galzouten zal vergemakkelijken en daarmee de jeuk zal verminderen.